انسان در فضا تنها به دو مقصد رفته: مدار زمین و ماه؛ ولی فضاپیماهای رباتیک از تمامی سیارههای منظومه شمسی و بسیاری از سیارکها و دنبالهدارها بازدید کردهاند.
غزال زیاری: در شب کریسمس، یک فضاپیمای خودمختار از کنار خورشید عبور کرد تا نزدیکترین شیء ساختهشده توسط بشر که به خورشید نزدیک شده لقب بگیرد. مأموریت این فضاپیما که کاوشگر خورشیدی پارکر ناساست، کشف اطلاعات بیشتر در مورد خورشید، از جمله چگونگی تأثیر آن بر هوای فضایی در زمین است.
عبور پارکر از نزدیکی خورشید، نقطه عطفی برای بشریت بود که البته بدون دخالت مستقیم انسان رقم خورد؛ چرا که این فضاپیما در حین عبور از کنار خورشید، وظایف از پیش برنامهریزی شدهاش را بدون هیچ گونه ارتباطی با زمین انجام داد.
در شش دهه اخیر، کاوشگرهای رباتیک متعددی به سراسر منظومه شمسی ارسال شدهاند و به مقاصدی که دستیابی به آنها برای انسان غیرممکن است، رسیدهاند. کاوشگر پارکر نیز در طول پرواز ۱۰ روزهاش در اطراف خورشید، دمای ۱۰۰۰ درجه سانتیگرادی را تجربه کرد.
اما در دورهای که ظهور هوش مصنوعی پیشرفته جدید سر و صدای زیادی به پا کرده، موفقیت این فضاپیماهای خودمختار، این سؤال را مطرح میکند که انسانها چه نقشی در اکتشافات فضایی آینده خواهند داشت و حتی این پرسش شنیده میشود که آیا در آینده اصلاً به فضانوردان انسانی نیاز خواهد بود یا خیر.
لرد مارتین ریس، اخترشناس سلطنتی بریتانیا میگوید: «رباتها به سرعت در حال توسعه هستند و پرونده فرستادن انسان به فضا هر لحظه ضعیفتر میشود. به نظرم نباید پول هیچ مالیاتدهندهای برای فرستادن انسان به فضا استفاده شود. تنها داستان برای ارسال انسان به فضا باید در قالب ماجراجویی و تجربهای متفاوت برای افراد ثروتمند باشد که به صورت خصوصی تأمین مالی شود.»
اندرو کوتس، فیزیکدان دانشگاه کالج لندن هم موافق اوست: «من برای اکتشافات فضایی مهم، رباتها را ترجیح میدهم. آنها بسیار فراتر میروند و کارهای بیشتری انجام میدهند و حتی ارزانتر از انسانها هستند. با پیشرفت هوش مصنوعی، رباتها باهوش و باهوشتر میشوند.»
اما این برای نسلهای آینده فضانوردان چه معنایی دارد؛ قطعاً برخی اقدامات در فضا تنها از عهده انسان بر میآید و رباتهای هرچند پیشرفته هم قادر به انجام آنها نخواهند بود.
سطحنوردها در مقابل انسان
انسان در فضا تنها به دو مقصد رفته: مدار زمین و ماه؛ ولی فضاپیماهای رباتیک از تمامی سیارههای منظومه شمسی و بسیاری از سیارکها و دنبالهدارها بازدید کردهاند.
از سال ۱۹۶۱ میلادی، وقتی یوری گاگارین از شوروی به عنوان اولین کاوشگر کیهان شناخته شد تا به امروز، مجموعاً حدود ۷۰۰ نفر به فضا رفتهاند که بیشترشان در مدار (دور زمین) یا زیرمدار (پرشهای عمودی کوتاه به فضا که چند دقیقه طول میکشد) بوده است.
دکتر کلی واینرزمیت، زیستشناس دانشگاه رایس دراین باره گفته: «پرستیژ، همیشه دلیل حضور انسان در فضا خواهد بود. این روش، راهکاری عالی برای اثبات مؤثر بودن سیستم سیاسی کشور و حیرتانگیز بودن آن کشور به نظر میرسد.»
